طبیعت بکر مناطق حفاظت شده آذربایجان شرقی جلوه ای از بهشت زمینی ا

 

مناطق حفاظت شده آذربایجان شرقی با طبیعت بکر ،غنی و منحصر به فرد در کشور جلوه ای از بهشت زمینی را در این استان ترسیم کرده است که هر طبیعت گرد و گردشگری را جهت دیدن از مناظر آن وسوسه می کند.

مناطق سرسبز، گونه های نادر و کمیاب گیاهی و جانوری در آذربایجان شرقی این منطقه از ایران زمین را تبدیل به استانی با صفا و جذاب برای گردشگران کرده که توجه مجامع جهانی و بین المللی نیز به برخی از این مناطق مثل قره قشلاق و ارسباران معطوف است.

ارسباران:
ارسباران در سال 50 و 52 شمسی ابتدا به عنوان منطقه ممنوعه و سپس منطقه حفاظت شده معرفی و تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست قرار گرفت.
در سال 1354 از طرف یونسکو عنوان ذخیره گاه زیستکره را نیز دریافت نمود و از اشتهار جهانی برخوردار و به عنوان فسیل زنده نیز معروف گردید.
منطقه حفاظت شده ارسباران با وسعت 80427 هکتار در کناره های جنوبی رود ارس در حوزه شهرستانهای کلیبر و ورزقان واقع شده است این منطقه در شمالغربی آذربایجان شرقی میان سه رودخانه مهم 'ارس'در شمال و 'ایلگنه چای' در غرب و 'کلیبرچای' در شرق واقع شده و از جنوب به ارتفاعات 'سهراما' متصل است.
تا به حال حدود 1080 گونه گیاهی مختلف در منطقه شناسایی گردیده است که از درختان و درختچه های مهم و شاخص منطقه بلوط ، سرخدار ، ارس ، گیلاس وحشی ، بارانک ، زغال اخته ، افرا ، گردو ، ممرز را می توان نام برد.
گونه های جانوری منطقه حفاظت شده ارسباران حدود 320 گونه بوده که پستانداران شاخص این منطقه از جمله شامل کل و بز ، پلنگ ، گربه وحشی ، خرس قهوه ای ، سیاه گوش می باشد .
بیش از 220 گونه پرنده نیز از جمله مهمترین آنها شامل سیاه خروس و قرقاول در این منطقه زیست می کنند که مختص ارسباران بوده و شهرت جهانی دارند .
38 گونه خزنده و دوزیست و 22 گونه ماهی هم در منطقه ارسبارن شناسایی شده است.
پارک جنگلی مکیدی یکی دیگر از مناطق زیبای جنگل های ارسباران می باشد که به دلیل وجود چشمه سارهای فراوان و آب و هوای خوش پذیرای گردشگران بی شماری است .
دره مکیدی (مکیدی دره‌سی) دره‌ای جنگلی و سرسبز است که در میان جنگل‌های ارسباران در شمال استان آذربایجان شرقی و در شهرستان کلیبر واقع شده‌است.
روستای مکیدی نیز در این دره واقع شده‌است و پارک جنگلی حصارشده‌ای که در این دره ایجاد شده‌است، این مکان را مورد توجه گردشگران قرار داده‌است.
این مکان با داشتن چمن زار های معطر در دل جنگل جای دنج و آرامی برای آرامش و استراحت عاشقان طبیعت فراهم ساخته است .
وجود میوه های گوناگون همچون گردو ، فندق ، تمشک و ذغال اخته و همچنین زمزمه پرندگان طبیعت همران با نسیم محلی چشم و دل هر رهگذر را نوازش می کند.
گستره ی این پارک از قلعه درسی آغاز میشود و تا جنگلهای آینالو در کنار ارس ادامه میابد در ارتفاعات این تفرجگاه انواع گونه های گیاهی که مثل اینکه کلکسیونی از گیاهان دارویی و صنعتی میباشد مثل آویشن ، کهلیک اوتی ، شیرین بیان و بومادران وجود دارد که برای بیماری های مختلف مانند سرماخوردگی و سینوزیت مفید می باشد .

تالاب قره قشلاق:
منطقه تالابی قره قشلاق درکناره های جنوب شرقی دریاچه ارومیه قرار دارد و به لحاظ شرایط خاص طبیعی زیستگاه بسیار مناسبی برای پرندگان آبزی و کنار آبزی و علف چر مانند میش و مرغ است . این تالاب به عنوان تالاب بین المللی شناخته شده است .

تالاب قوریگل:
این تالاب در 40 کیلومتری غرب تبریز واقع شده و از نظر شرایط زیستگاهی برای پرندگان برای پرندگان آبزی بخصوص اردک سرسفید بسیار مناسب است و به عنوان تالاب بین المللی به ثبت رسیده است .

جزیره اسلامی:
جزیره اسلامی در ساحل شرقی دریاچه ارومیه است . توان بسیار بالای زیستگاهی حیات وحش و مرتبط با پارک ملی این جزیره دریاچه ارومیه را از اهمیت زیست محیطی ویژه ای برخوردار کرده است .

پارک های ملی:
جزایر استان آذربایجان شرقی محدود به دریاچه ارومیه و رودخانه ارس است . نظر به اهمیت جهانگردی جزیره های دریاچه ارومیه و تبدیل آنها به پارک های ملی مورد اشاره قرار می گیرند :1 – جزیره اسلامی ( شاهی ) ، 2 - جزیره قویون داغی ( کبودان ) ،3 – جزیره اشک ، 4 – جزیره آرزو 5 – جزیره اسپیر .

دریاچه ارومیه:
دریاچه ارومیه بزرگترین آبگیر داخلی و یکی از دریاچه های مهم ایران است که درشمال غرب فلات ایران و غرب آذربایجان شرقی از شمال به جنوب کشیده شده و از نظر طبیعی آذربایجان را به دو بخش شرقی و غربی تقسیم کرده است.
این دریاچه به دلیل تنوع بیولوژیکی به عنوان پارک ملی در فهرست آثار بین المللی میراث طبیعی به ثبت رسیده است در سواحل دریاچه ارومیه چندین بندر به منظور حمل و نقل مسافر و بار تأسیس شده است که مهمترین آنها عبارت اند از بندرشرفخانه در شمال شرقی دریاچه و در 30 کیلومتری شبستر، بندر آق گنبد در ساحل غربی جزیره اسلامی ( شاهی ) و در سمت شرقی دریاچه واقع شده است .
بندر رحمان لو نیز از بنادر مهم ساحل شرقی دریاچه است ،علاوه بر بنادر فوق بندرهای دانالو ، قبادلو و زینت نیز در ساحل شرقی دریاچه ارومیه قرار دارند.

قوری گل:
دریاچه و آب راکد قوری گول درکنار جاده تبریز – بستان آباد در فاصله 45 کیلومتری شرق تبریز در میان ارتفاعات شرقی گردنه ی ' شبلی ' واقع شده است . این مکان به اشکال مختلف نامیده می شود ؛ مردم محل ، این مکان را ' قوری گول ' به معنی استخر خشک می نامند ، اما برخی دیگر آن را ' دوری گول ' به معنی استخر آب زلال و برخی ' قویی گول ' به معنی استخر گودال ژرف و عمیق نامیده اند .
درازا و پهنای این دریاچه چهار کیلومتر در چهار کیلومتر و مساحت آن 16 کیلومتر مربع است و حداکثر عمق آن به 13 متر می رسد .

تالاب و مرداب:
استان آذربایجان شرقی دارای تالاب های کوچک و بزرگ متعدد و زیبایی است که عمدتاً در محدوده شهرستان مراغه و هشترود واقع شده اند .مهمترین این تالاب ها عبارتند از : تالاب های آلما گلی ، قبادلو ، ماهی آباد ، یانیق گلی ، بزوحق گلی ، قوشاگلی ، زولبین گلی ، یوسفلو ، دیب دیز و خرمالو .

چشمه های آبگرم:
آذربایجان شرقی از کانون های مهم آب معدنی و آب گرم محسوب می شود . در دورترین نقاط این استان چشمه های متعدد آب گرم با خواصی ویژه وجود دارند که در سالیان طولانی مورد استفاده مردم بوده است .مهمترین این چشمه ها عبارتند از، چشمه الله حق ، آب رس ، تاپ تاپان ، ورجوی ، گشایش ، و چشمه های سراب و صوفیان به ویژه چشمه آب معدنی کندوان .

آبشار عیش آباد شبستر:
ارتفاع این آبشار حدود 15 متر است و در قسمت کوهستانی میشو غربی در جوار روستای عیش آباد شبستر واقع شده است . حدود 300 متر مربع وسعت دارد و در جوار کوه و دره منظر بدیعی از زیبایی طبیعت را به نمایش گذاشته است .

آبشار آسیاب خرابه جلفا:
آسیاب خرابه یکی از زیباترین مناظر دیدنی آذربایجان شرقی است ، قبلاً در این محل یک باب آسیاب بادی وجود داشت که با استفاده از این آبشار کار می کرد . اما در حال حاضر خرابه ای بیش از این آسیاب باقی نمانده است. به همین دلیل به نام آسیاب خرابه معروف شده است.این تفرجگاه در حدود 27 کیلومتری علمدار گرگر ( هادی شهر ) قرار دارد و در نوار مرزی ایران و جمهوری آذربایجان در 5 کیلومتری روستای منجن آباد در حاشیه رود ارس واقع شده است.

جنگل ها و بیشه ها:
علاوه بر پوشش گیاهی متنوعی که در فضاهای جلگه ای ، دره ای و کوهستانی استان وجود دارد ، جنگل های متراکمی نیز نقاط مختلف استان را پوشانده است .در شمال ارسباران دره ارس و بخش ورزگان شهرستان اهر ، کوه های قازان داغی و قندران باشی واقع شده است که پوشیده از درختان جنگلی و مراتع کوهستانی است.
در شمال ارسباران دره ارس و بخش ورزگان شهرستان اهر ، کوه های قازان داغی و قندران باشی واقع شده است که پوشیده از درختان جنگلی و مراتع کوهستانی است .
کوه های ' گؤیچه بئل ' پوشیده از درختان نیمه جنگلی است و مراتع سرسبز و خرم است و در جنوب غربی اهر واقع شده است . این مکان کوهستانی محل ییلاق ایلات ' قره خانلو ' و 'مددلو' است. بیشترین گونه های درختی که در جنگل های اهر مشاهده می شود ، بلوط و ممرز است.
جنگل های شهرستان های مراغه و هشترود نیز ا زنظر درجه اهمیت در مرتبه بعدی قرار دارند . این جنگل ها که از وسعت کمتری نسبت به جنگل های ارسباران برخوردار است عمدتاً از درختچه گز تشکیل شده است.

کوه ها و قله ها:
آذربایجان شرقی نظر تیپولوژی کوه های ایران از اهمیت خاصی برخوردار است ؛ سه رشته مهم و اصلی ایران یعنی البرز ، زاگرس و مرکزی در این منطقه به هم پیوسته اند و فلات کوچک و مرتفعی را پدید آورده اند .مهمترین ارتفاعات استان آذربایجان شرقی که دارای زیبایی های خاص طبیعی و امکانات ورزش کوهنوردی است این ارتفاعات شامل رشته کوه سهند در 50 کیلومتری جنوب شهرستان تبریز که بلندترین قله آن جام داغی به ارتفاع 3750 متر است .
از دیگر کوه ها و قله های بنام استان ،کوهستان بزقوش در جنوب کوهستان سبلان و شمال غربی میانه قرار گرفته است که بلندترین قله آن 3304 متر ارتفاع دارد .
کوهستان کمتال از دیگر کوه های جالب ارسباران است و 3100 متر ارتفاع دارد،کوه قوشاداغ از ارتفاعات قابل توجه و زیبای دیگر ارسباران به حساب می آید .
کوه کیامکی درمنطقه جلفا واقع شده و کوه سلطان سنجر در 15 کیلومتری شرق زنوز خودنمایی می کند،کوه سلطان داغی هم در شمال غربی کوهستان سهند نزدیک شهر اسکو قرار گرفته است.
کوه میشو از مشهورترین کوه های آذربایجان شرقی بوده که در شمال دریاچه ارومیه است و جلگه مرند را از جلگه شبستر و دریاچه ارومیه جدا می کند.
کوه مورو داغ نیز در 36 کیلومتری غرب تبریز از ارتفاعات شمالی صوفیان به طرف تبریز کشیده شده است که به گردنه شبلی منتهی می شود.
این تنها توصیف گوشه ای از زیبایی های طبیعی آذربایجان شرقی و ایران زمین است که زیبایی های کشورمان را به رخ گردشگران داخلی و خارجی می کشد .